Một trong những cam kết mà Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh trong bài phát biểu nhậm chức ngắn gọn của mình, ông kỳ vọng Quốc hội khóa XV sẽ xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, ổn định, khả thi... để kiến tạo phát triển bền vững đất nước, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm. Và việc xây dựng, thông qua Luật Điện ảnh sửa đổi là một trong những minh chứng cho cam kết ấy.

Lược sử ngắn lại thì Luật Điện ảnh 2006 xây dựng chủ yếu trên cơ sở quan niệm "Điện ảnh là ngành nghệ thuật" và thời điểm đó, thuật ngữ "Công nghiệp điện ảnh" chưa thông dụng ở Việt Nam. Trong Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt năm 2016, chỉ tiêu đến năm 2020, ngành điện ảnh đạt khoảng 150 triệu USD; nhưng với doanh thu 176 triệu USD năm 2019, điện ảnh đã vượt 20% chỉ tiêu năm 2020.

Cùng với sự phát triển như vũ bão của công nghiệp điện ảnh đang dần chiếm tỷ trọng lớn trong công nghiệp văn hóa của nhiều quốc gia, cũng như áp lực về một hành lang pháp lý cho điện ảnh Việt Nam đã đặt ra một áp lực rất lớn với những chuyên gia khi xây dựng và trình dự thảo Luật Điện ảnh (sửa đổi) tại nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV.

Đây được coi là dự án Luật có tính chuyên môn sâu, phức tạp, một số vấn đề mới chưa có nhiều kinh nghiệm thực tiễn tại Việt Nam. Ví dụ như các nội dung về công nghiệp điện ảnh, phổ biến phim trên không gian mạng, nội dung quy định về hợp tác điện ảnh với nước ngoài hay chính sách hậu kiểm, phân loại phim... Tại kỳ họp thứ 2, sau nhiều nỗ lực, dự thảo Luật Điện ảnh sửa đổi đã được trình ra Quốc hội và được nhận tới 240 ý kiến phát biểu tại tổ và 23 ý kiến phát biểu tại hội trường. Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng phải thốt lên: các đại biểu rất quan tâm đến dự án luật này.

Không chỉ là các vấn đề được các ĐBQH tranh luận tại các phiên họp của Ủy ban Thương vụ Quốc hội, hay các buổi thảo luận tổ, Dự án Luật Điện ảnh sửa đổi lần này còn nhận được sự quan tâm của giới làm phim trong nước và cả với các "ông lớn" là các doanh nghiệp sừng sỏ về sản xuất phim bom tấn của nước ngoài. Trong nhiều buổi làm việc với các nhà làm phim trong và ngoài nước của các cấp từ Chính phủ và cả Ủy ban Văn hóa – Giáo dục, hay Chủ tịch Quốc hội, các nội dung sửa đổi của dự thảo Luật Điện ảnh được các doanh nghiệp quan tâm hết mức, là chủ đề thảo luận sôi nổi trên nhiều diễn đàn khác nhau từ các tờ báo và cả các hội nhóm liên quan tới môn nghệ thuật thứ bảy này trên các nền tảng mạng xã hội.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh, dự thảo Luật đã chỉnh sửa, bổ sung nhiều nội dung như: bổ sung một số chính sách cụ thể nhằm huy động nguồn lực của Nhà nước, của toàn xã hội tham gia phát triển điện ảnh, xây dựng ngành công nghiệp điện ảnh; làm rõ chính sách về phát triển nguồn nhân lực; bổ sung các chính sách thu hút đầu tư và sự tham gia của các tổ chức, cá nhân nước ngoài vào hoạt động điện ảnh Việt Nam; cụ thể hóa quy định về phổ biến phim trên các nền tảng; đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân tham gia phát triển điện ảnh…

Sau nhiều lần tiếp thu chỉnh lý, bổ sung, Luật Điện ảnh (sửa đổi) đã được Quốc hội khóa XV thông qua chiều ngày 15/6/2022 và Luật Điện ảnh (sửa đổi) kỳ này được kỳ vọng sẽ tạo những lối mở để điện ảnh Việt Nam phát triển và hội nhập.

Theo ĐBQH Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hoá, Giáo dục của Quốc hội: Luật đã được xây dựng phù hợp hơn với cách quan niệm mới trong bối cảnh xã hội mới và kỳ vọng sâu sắc rằng Luật Điện ảnh sửa đổi lần này sẽ tạo điều kiện để chúng ta giải quyết những bất cập đã cản trở sự phát triển điện ảnh Việt Nam trong thời gian vừa qua cũng như tạo điều kiện để điện ảnh quảng bá hình ảnh đất nước và con người Việt Nam, chúng ta có một nền điện ảnh phát triển, tạo điều kiện cho sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước.

Và tại buổi làm việc của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ với Bộ VHTTDL vào ngày cuối cùng của tháng 3 vừa qua, ông đã nhấn mạnh lại quan điểm mà mình đã cam kết trong phát biểu nhậm chức: "…tạo lập hành lang pháp lý đầy đủ để kiến tạo phát triển bền vững đất nước, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm".

Chủ tịch Vương Đình Huệ chia sẻ: "Luật Điện ảnh (sửa đổi) được cộng đồng doanh nghiệp đánh giá rất cao. Chúng ta đã nỗ lực đến những "phút bù giờ" để giải quyết được các vấn đề vướng mắc của thực tiễn, lắng nghe ý kiến, tâm tư, nguyện vọng của cộng đồng doanh nghiệp để hoàn thiện dự luật trình Quốc hội thông qua, chuyển mạnh từ tư duy coi điện ảnh chỉ là một ngành văn hoá, nghệ thuật sang tư duy coi đây vừa là một ngành văn hóa nghệ thuật, đồng thời là một ngành công nghiệp văn hóa để có chính sách phù hợp."

Ông cũng không tiếc lời khen dành cho Bộ VHTTDL đã có rất nhiều nỗ lực, đặc biệt đã đổi mới cách thức tiếp cận và tư duy quản lý, chuyển từ làm văn hóa sang quản lý nhà nước về văn hóa, chú trọng công tác xây dựng pháp luật, kiến tạo sự phát triển các ngành, lĩnh vực quản lý. Và đây cũng là quan điểm được Chủ tịch Quốc hội nhắc đi nhắc lại: "Công tác lập pháp là để kiến tạo, phát triển".

Theo con số thống kê, công tác lập pháp của Quốc hội khóa XV được tiến hành có tính chất hệ thống, bài bản, trên cơ sở Kết luận 19-KL/TW của Bộ Chính trị và Kế hoạch 81/KH-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội với 137 nhiệm vụ phải rà soát, nghiên cứu và đề xuất xây dựng pháp luật cho cả nhiệm kỳ, không tính những việc bất thường.

Tính đến tháng 4/2023, đã thực hiện xong 111 nhiệm vụ, trong đó có 24 nhiệm vụ luật pháp đã được chuyển thành đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh, nghị quyết trình Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét thông qua. Hầu hết các vấn đề được ĐBQH nêu ra trong quá trình bàn thảo xây dựng dự án luật hay các nội dung đưa ra chất vấn tại nghị trường không phải là việc đưa ra cho xong, mà đều là những vấn đề cần sớm giải quyết.

Đó quả là một con số hết sức ấn tượng với quãng thời gian thực hiện chưa đầy 2 năm.

Nhìn lại gần nửa nhiệm kỳ qua, hơi thở của cuộc sống đã được thổi vào nghị trường Quốc hội, để từ đó, Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội đã cơ bản chuyển mình theo hướng đổi mới theo đúng tinh thần của Chủ tịch Quốc hội cam kết trong phát biểu tại lễ nhậm chức của mình. Những quyết sách kịp thời, thẩm thấu vào cuộc sống mỗi ngày của từng người dân chính là minh chứng rõ nhất cho việc xây dựng một Quốc hội gần dân, do dân và vì dân./.